به مناسبت ۱۷ دی‌- کاش می‌‌شد به دور از کینه‌ و بغض تاریخ را نگاه کرد!

 

نزدیک به هشت دهه از فرمان تاریخی‌ رضا شاه برای کشف حجاب اجباری بانوان در ایران می‌‌گذارد و هنوز حرف و حدیث‌های بسیاری در پی‌ دارد. مخالفین این کار، اجباری بودن آن را نکوهش می‌‌کنند و می‌‌اندیشند که به شکل دیگر هم می‌‌شد چنان آزادی را به زنان داد. نظر بسیاری گرچه مخالف این است و اجبار و زور را تنها دوای کار آن دوران می‌‌دانند.

 
در زمان پس از دوران سیاه قجری که زن نه آزادی داشت و نه دخالتی در "اجتماع" و "بیرون از خانه" که حتی حق انسانی‌ هم  برایش قایل نبودند و حکم وسیله را در آشپز خانه و بستر داشت، رضا شاه سخت‌ترین کار عمرش را کرد که به ایرانیان نگویند "وحشی" و "عقب افتاده" و نیمی از ایرانیان که اسیر در خانه بودند وارد اجتماع شوند و به دانشگاه بروند و تحصیل کنند، گرچه  نیم قرنی بعد عده ای بگویند که دولت سکولار رضاشاه زنان بسیاری را به دلیل کشف حجاب خشونت آمیز خانه نشین کرده بود.

انگار تفسیر بغض آلود و احساسی‌ کردن از گذشته ، حوادث و گذار‌های تاریخی‌ شیوه همیشگی‌ برخی‌ از ما است و این نه به رتبهٔ علمی‌ باز می‌‌گردد و نه جایگاه اجتماعی و گاه نگاه چنان جهت دار می‌‌شود که به جز اندیشه و دین و مسلک خود همه را نادرست و بیجا می‌‌دانیم; در حالی‌ که لازم است که هر پیش آمدی را در ظرف زمانی‌ خود بررسی کرد و شرایط و احوال آن دوره را هم در نظر گرفت و جز این نتیجه گیری ما ناثواب است. 

رضا شاه به زور اسلحه ، چادر (که در آن دوره باید گفت گونی‌!) از سر زنان ایران برداشت ولی‌ آرمانی داشت که رهایی یک جامعه از شرّ خرافات و موهومات بود و دست یابی زنان به حق انسانی‌ خویش و موفق هم بود که نیم قرنی پس از او، بیش از نیمی از دانش آموختگان دانشگاه‌ها را بانوان شامل می‌‌شوند و در همین رژیم قرون وسطایی جمهوری اسلامی به بالاترین مدارج علمی‌ و شغلی‌ رسیدند. 

رضا شاه در سخنرانی‌ خود به مناسبت کشف حجاب می‌‌گوید:

بی نهایت مسرورم که می بینم خانم ها در نتیجه دانایی و معرفت به وضعیت خود آشنا و به حقوق و مزایای خود پی برده­اند، همانطور که خانم تربیــت اشاره نمودند، زنهای این کشـــــــور به واسطه خارج بودن از اجتماع نمی توانستند استعــــداد و لیـــاقت ذاتی خود را بــروز دهند بلکه باید بگویم که نمی توانستند حق خود را نسبت به کشور و میهن عزیز خود ادا نمایند و بلاخره خدمات و فداکاری خود را آنطور که شایسته است انجام دهند و حالا می رونـــد علاوه بر امتیـــاز برجستـــه مادری که دارا می باشند از مزایای دیگر اجتماع نیز بهره مند گردند.مــــا نباید از نظر دور بــداریم که نصف جمعیت کشور ما به حساب نمی­آمد یعنی نصف قوای عامله ی مملکت بیکار بود. هیچوقت احصائیه از زنها برداشته نمی شد مثل اینکه زنها یک افراد دیگری بودند و جزو جمعیت ایران به شمار نمی آمدند، خیلی جای تاسف است که فقط یک مورد ممکن بود احصائیه زنها برداشته شود و آن موقعی بود که وضعیت ارزاق در مضیقه می افتاد و در آن موقع سرشماری می کردند و می خواستند تامین آذوقه نمایند.من میل به تظاهر ندارم و نمی خواهم از اقداماتی که شده است اظهار خوشوقتی کنم و نمی خواهم فرقی بین امروز با روزهای دیگر بگذارم ولی شما خانمها باید این روز را یک روز بزرگ بدانید و از فرصت هایی که دارید برای ترقی کشور استفاده کنید.من معتقدم که برای سعادت و ترقی این مملکت باید همه از صمیم قلب کار کنیم.ولی هیچ نباید غفلت نمایند که مملکت محتاج به فعالیت و کار است و باید روز بروز بیشتر و بهتر برای سعادت و نیک بختی مردم قدم برداشته شود.شما خواهران و دختران من، حالا که وارد اجتماع شده­اید و قدم برای سعادت خود و وطن خود بیرون گذارده اید. بدانید وظیفه­ی شماست که باید در راه وطن خود کار کنید، شما تربیت کننده­ی نسل آتیه خواهید بود، انتظارمان از شما خانم های دانشمند این است که در زندگی قانع باشید و کار نمائید و از تجمل و اسراف بپرهیزید.

فرمان دادن به کشف حجاب، از زبان رضا شاه سخت‌ترین دستوری بود که او در عمرش داده بود و آرزو می‌‌کرد که بمیرد و همسرش را کسی‌ سربرهنه در خیابان نبیند. با اینحال فرمان را صادر کرد و مسوولیت آن را پذیرفت که او نه تنها آن زمان که صد سال پس از خود را می‌‌دید.

*عکس از فیسبوک رضا پهلوی

**جملاتی از این نوشته برگرفته از نوشته پیشین من در خودنویس به همین مضمون بود.

لینک نوشته در وبسایت بالاترین...آزادگی